หน้าหนังสือทั้งหมด

ขันติ: ความอดกลั้นและความสามัคคีในหมู่คฤหัสถ์
335
ขันติ: ความอดกลั้นและความสามัคคีในหมู่คฤหัสถ์
(เจริญ ญาณวรเถร) สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ พ. ศ. ๒๔๗๖ ๓๔๐ ขันติ ในปีนี้ (พ.ศ. ๒๔๗๖) จะเลือกธรรมมารับพระราชทานถวายวิสัชนา ๓ ประการ คือ ๑ โสรัจจะ ๑ รัฏฐาภิปาลโนบาย ๑. ขันติ นั้น คือความอดกลั้นต่อวัตถุไม่เป
ในการศึกษาเกี่ยวกับขันติในปี พ.ศ. 2476 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้กล่าวถึงความสำคัญของขันติในการรักษาความสามัคคีในหมู่คฤหัสถ์ และการควบคุมอารมณ์เพื่อไม่ให้เกิดความขัดแย้ง โดยพระองค์ได้ยกตัวอย่างธรรม 4 ป
พระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย
358
พระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๓๖๓ พระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย จัดเป็นมงคลวิเศษที่ ๓ มีบรรยายดังรับพระราชทานถวายวิสัชนามานี้ ธรรม ๓ ประการ คือ ไมตรี ๑ สัจจะ รัฏฐาภิบาลโนบาย ๑ เป็นคุรสมบัติ
บทความนี้กล่าวถึงพระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย ที่จัดเป็นมงคลวิเศษที่ ๓ ซึ่งมีพื้นฐานจากธรรม ๓ ประการ ได้แก่ ไมตรี สัจจะ และรัฏฐาภิบาลโนบาย โดยเชื่อกันว่าเป็นคุรสมบัติอันล้ำเลิศ ที่นำมาซึ่งวุฒิสิริสว
การวิเคราะห์รัฏฐาภิบาลโนบาย
363
การวิเคราะห์รัฏฐาภิบาลโนบาย
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ៣៦៨ รัฏฐาภิบาลโนบายนี้ เป็นเหตุเจริญรุ่งเรืองมั่นคงแห่งพระราชอาณาจักร จัดเป็นมงคลอัน ยวดยิ่ง นับเป็นที่ ຕ ธรรม ๓ ประการ คือ ธัมมกามตา ความเป็นผู้ใคร่ธรรม ๑ อัตถ
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของรัฏฐาภิบาลโนบายที่ส่งผลต่อการเจริญรุ่งเรืองและมั่นคงของพระราชอาณาจักร พระองค์ได้ทรงประทานวิสัชนาที่ชัดเจนถึงธรรม ๓ ประการ ได้แก่ ธัมมกามตา, อัตถกามตา และรัฏฐาภิบาลโนบาย ซึ
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
15
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 227 วากยารัมภนิบาต ๒. ถ้าความท่อนต้นที่แสดงไว้ยังไม่หมดความ เป็นเหตุให้ถาม ให้วิสัชนากันร่ำไป จึงอธิบายต่อเสียในท่อนหลังทีเดียว ไม่ต้องให้ ถาม, แต่ไม่ได้อธ
เนื้อหาในส่วนนี้อธิบายถึงวากยารัมภนิบาต ซึ่งเป็นการอธิบายความในท่อนต้นที่มักจะนำไปสู่การถาม เพื่อการวิสัชนาต่อเนื่องในท่อนหลัง โดยมีการใช้คำว่านิบาต เช่น หิ, จ, ปน เพื่อเชื่อมโยงความเข้าใจในบทความที่ก
ความเป็นผู้ทำใบ้และการหาลาภด้วยลาภในวิสุทธิมรรค
53
ความเป็นผู้ทำใบ้และการหาลาภด้วยลาภในวิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 50 แก่ชนเหล่าอื่นอันใด แห่งภิกษุผู้เห็นแก่ลาภสักการะและความสรรเสริญ มีความปรารถนาลามก อันความอยากครอบงำแล้ว นี้เรียกว่า "ความ เป็นผู้ทำใบ้." บรรดากิริยาเ
ในวิสุทธิมรรคซึ่งสำรวจการกระทำของภิกษุที่เห็นแก่ลาภและความสรรเสริญ มีการพูดถึงความปรารถนาลามกที่นำไปสู่การบีบบังคับและการหาลาภด้วยลาภ โดยการด่า การข่มขู่ และการพูดให้เขาเกรงใจเป็นต้น การกระทำเหล่านี้เ
ความผ่องแผ้วแห่งศีลใน วิสุทธิมรรค
114
ความผ่องแผ้วแห่งศีลใน วิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 110 ความที่ศีลเป็นศีลขาดเป็นต้น พึงทราบว่าท่านสงเคราะห์ด้วย ความแตก (แห่งสิกขาบท) ซึ่งมีลาภเป็นต้นเหตุประการ ๑ ด้วย เมถุนสังโยค ๓ ประการ ๑ ดังกล่าวมาฉะนี
ในเนื้อหานี้อธิบายถึงความสำคัญของศีลในการปฏิบัติธรรม โดยนำเสนอถึงศีลที่ไม่ขาดและวิธีการรักษาความบริสุทธิ์ของศีลผ่านการทำคืนสิกขาบทและการหลีกเลี่ยงบาปธรรมต่างๆ เช่น โกธะ อุปนาหะ รวมถึงการบังเกิดคุณทั้ง
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
21
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 20 จึงไปหาเธอ ไหว้แล้วกล่าวว่า " ท่านเจ้าข้า สำหรับภิกษุผู้เข้าพรรษา ในเสนาสนะของข้าพเจ้า มีวัตร (ที่จะพึงปฏิบัติ) อยู่" เธอซักถามว่า " วัตรว่ากระไร ท่าน
เนื้อหาเกี่ยวกับการเข้าพรรษาของภิกษุในเสนาสนะ การบำรุงและกิจกรรมต่างๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างภิกษุและญาติของเขา โดยมีอุบาสกและอุบาสิกาเป็นผู้จัดเตรียมอาหารและสิ่งของเพื่อสนับสนุนพระสงฆ์ ในระยะเวลาสามเดือนข
วิสุทธิมรรค: วิหารที่เหมาะสมและไม่เหมาะสม
81
วิสุทธิมรรค: วิหารที่เหมาะสมและไม่เหมาะสม
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 79 ให้ไกล ( กว่านั้น ) ก็ได้ละวิหารอันไม่เหมาะสมแก่การบำเพ็ญ สมาธิเสีย แล้วพำนักอยู่ในวิหารที่เหมาะสมเถิด [วิหาร ไม่เหมาะสม] ในวิหารไม่เหมาะสมและวิหารเหม
บทนี้อธิบายเกี่ยวกับวิหารทั้งสองประเภทที่มีผลต่อการบำเพ็ญสมาธิ โดยเฉพาะวิหารที่ไม่เหมาะสม ซึ่งมีโทษจำแนกเป็นทั้งหมด ๑๘ ประการ เช่น ความเป็นวิหารใหญ่เกินไป, วิหารใหม่ที่ยังไม่สมบูรณ์, วิหารเก่าที่ชำรุด
การวิเคราะห์ปฐมฌานในวิสุทธิมรรค
148
การวิเคราะห์ปฐมฌานในวิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 146 ทั้งหลายเกิดขึ้น ดุจฝาหีบชิ้นบน สัมผัส ที่ฝาหีบชิ้นล่าง ฉะนั้น นี้เป็นความพิเศษ กว่ากามาวรจิตนอกนี้แห่ง องค์ ๕ นั้น ในองค์ ๕ นั้น เอกัคคตาพระผู้มีพระ
บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ปฐมฌานในวิสุทธิมรรค โดยอธิบายลักษณะและความงามสามประการที่เกี่ยวข้องกับปฐมฌาน พร้อมอธิบายความแตกต่างระหว่างองค์ญาณในบริบทของจิตและการปฏิบัติทางพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงค
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
251
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 249 ทรงกำจัดเสียได้แล้ว เพราะความเป็นอารกะ (ผู้ไกล ) ดังนี้ จึงได้ พระนามว่า อรหั [คาถาสรูปสำหรับนัยที่ ๑] ( พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เป็นนาถะ ไม่ทรง มีความข
ในบทนี้กล่าวถึงพระนามอรหันต์ซึ่งหมายถึงผู้ที่ทรงกำจัดกิเลสและโทษต่างๆ ผ่านการใช้ปัญญา พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเป็นนาถะที่ไม่ข้องเกี่ยวกับกิเลส จึงเป็นผู้ไกลจากอริทั้งปวง และทรงใช้ศัสตราแห่งปัญญาในการกำจั
พระอรห์ในวิสุทธิมรรค
258
พระอรห์ในวิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 256 ทรงพระนามว่า อรห์ ประการ ๑ (คาถาสรูปสำหรับนัยที่ ๔] เพราะเหตุที่พระโลกนาถเจ้านี้ ทรงควรซึ่งการ บูชาอย่างวิเศษกับทั้งปัจจัยทั้งหลาย เพราะ เหตุนั้นพระอ
ในวิสุทธิมรรค พระโลกนาถเจ้าได้รับการสรรเสริญในนามอรห์ เนื่องจากความมีอรรถที่สูงส่ง และไม่มีที่ลับในการกระทำบาป โดยผู้เป็นบัณฑิตจะไม่ทำบาปในที่ลับ จึงทรงพระนามดังกล่าว ทั้งยังแสดงถึงความเด็ดขาดในการกำจ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - การศึกษาเรื่องร่างกาย
28
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - การศึกษาเรื่องร่างกาย
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 28 ขึ้นไป ปาฐะว่า อโธ เกสมตฺถกา แปลว่า แต่ปลายผมลงมา บทว่าตจปริยนต์ หมายความว่ามีหนังหุ้มโดยขวาง (คือหุ้มรอบ) ปาฐะว่า ปูรนฺนานปุปการสฺส อสุจิโน ปจจเวกฺ
ในบทนี้กล่าวถึงการตีความเรื่องร่างกายและสิ่งที่ไม่สะอาด โดยแบ่งเป็นหลายข้อตามหลักคำสอนในวิสุทธิมรรค โดยระบุให้เห็นความสัมพันธ์ในบทบาลีและอธิบายถึงคำศัพท์ที่มีความหมายเกี่ยวข้องกับร่างกายและอาการต่างๆ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
43
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 43 เป็นเครื่องประดับคอก็ดี เป็นสายสังวาลก็ดี สิ่งที่ประสงค์นั้นก็ย่อม สำเร็จแก่เขาแล ฉันใด ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบอธิชาติ (ต้อง มนสิการนิมิต ๓ ตาม
ในวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ กล่าวถึงการปฏิบัติธรรมของภิกษุที่มีอธิจิตต โดยมีธรรม ๖ ประการ ที่ช่วยในการเข้าถึงสีติภาวะอันยอดเยี่ยม จิตของภิกษุต้องถูกตั้งอย่างถูกต้องเพื่อห่างไกลจากอาสวะ และเพื่อให้สาม
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
237
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 236 [แก้อรรถปาฐะในอากาสานัญจายตนะ] [แก้ สพฺพโส] ในปาฐะเหล่านั้น บทว่า สพฺพโส - โดยประการทั้งปวง" คือ สพฺพากาเรน - โดยอาการทั้งปวง” ความก็คือว่า ทั้งหมด ห
เนื้อหาในวิสุทธิมรรคแปลนี้พูดถึงการอธิบายรูปสัญญาในความสัมพันธ์กับรูปาวจรฌาน โดยเชื่อมโยงความหมายของคำในบาลีและการนำไปสู่การปฏิบัตที่ถูกต้อง ในที่นี้คือคำว่า สพฺพโส ซึ่งมีความหมายว่า โดยประการทั้งปวง
วิสุทธิมรรค: การเจริญกรรมฐาน
31
วิสุทธิมรรค: การเจริญกรรมฐาน
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - - หน้าที่ 31 อย่างนั้น กรรมฐานยังไม่สำเร็จ ภิกษุนั้นพึงเจริญโดยสสัมภารวิภัติ เถิด [เจริญโดยสสัมภารวิภัติ (เจริญโดยสสัมภารวิภัติ) อย่างไร ? คือภิกษุนั้น ชั้นแรก พ
เนื้อหาในวิสุทธิมรรคพูดถึงการเจริญกรรมฐานแบบสสัมภารวิภัติ ซึ่งภิกษุต้องทำอุคคหโกศลและมนสิการโกศล โดยเน้นที่กายคตาสติกรรมฐาน นิเทศถึงอาการต่างๆ ของมนสิการส่วนต่างๆ เช่น ผมซึ่งมีการตั้งจิตไว้ในปฏิกูลและ
อานิสงส์แห่งการบำเพ็ญสมาธิ
79
อานิสงส์แห่งการบำเพ็ญสมาธิ
* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 79 สมาธินี้นั้นก็มีเพียงสองอย่างเท่านั้น ซึ่งเป็นสมาธิที่ประสงค์เอา ในที่นี้ คืออุปจารสมาธิ ๑ อัปปนาสมาธิ ๑ ในสมาธิสองอย่างนั้น อุปจารสมาธิก็คือเอกัคคต
บทความนี้กล่าวถึงสมาธิที่สำคัญในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะอุปจารสมาธิและอัปปนาสมาธิ ซึ่งเป็นสมาธิที่บำเพ็ญเพื่อความเจริญของจิตและการเข้าถึงสมาบัติ อธิบายถึงอานิสงส์แห่งการบำเพ็ญสมาธิที่มีถึง 5 ประการ เช่น
อานิสงส์แห่งการเจริญสมาธิในวิสุทธิมรรค
83
อานิสงส์แห่งการเจริญสมาธิในวิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 83 นี่เป็นอานิสงส์แห่งการเจริญสมาธิ ๕ ประการ มีทิฏฐธรรมสุข วิหารเป็นอาทิ ดังกล่าวมาฉะนี้ เพราะเหตุนั้น บัณฑิตจึงไม่ควรประมาทในการ ประกอบสมาธิภาวนา อันมีอ
บทความนี้นกล่าวถึงอานิสงส์แห่งการเจริญสมาธิ 5 ประการ รวมถึงทิฏฐธรรมสุขวิหาร การเจริญสมาธิช่วยชำระมลทินและกิเลสได้ การศึกษาวิสุทธิมรรคเป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาปัญญา และได้เรียงลำดับนิเทศเกี่ยวกับสม
ปุญฺญวโตอิทธิ และ ฤทธิของผู้มีบุญในวิสุทธิมรรค
111
ปุญฺญวโตอิทธิ และ ฤทธิของผู้มีบุญในวิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 111 "ถามว่า ปุญฺญวโตอิทฺธิ เป็นไฉน พระเจ้าจักรพรรดิย่อมไปในอากาศ ได้" พร้อมทั้งจตุรงคินีเสนา โดยที่สุดจนชั้นพวกคนเลี้ยงม้าคนเลี้ยง โค (ฤทธิของพระเจ้าจักร
ในบันทึกนี้ได้ทบทวนกลุ่มบุคคลที่มีบุญซึ่งได้รับ ปุญฺญวโตอิทธิ เป็นพิเศษ พูดถึงฤทธิ์ต่างๆ ของพระเจ้าจักรพรรดิและคฤหบดีกแต่ละคน โดยชี้แจงถึงความสำเร็จของโชติก, ชฎิล, โฆสก และเมณฑกคฤหบดีก และรายละเอียดเก
วิชาธรรมะเบ่มภาค ๑ ตอนที่ ๑ หน้า 236
237
วิชาธรรมะเบ่มภาค ๑ ตอนที่ ๑ หน้า 236
ประโยค - วิชาธรรมะเบ่มภาค ๑ ตอนที่ ๑ หน้า 236 แบบที่ทรงวงไว้นั้น ลงสู่วิชาชาวที่แล้วไม่กล่าวว่าดุ อาจารย์ทั้งหลาย ไม่ดิ้นลงสู่สมัย (คือไม่ยึดแต่ความรู้ฝายตน ?) ไม่ขึ้นคร่อมปราสมัย (คือไม่มียาความรู้
เนื้อหาเกี่ยวกับการเรียนรู้วิชาธรรมะ โดยเสนอธรรม ๔ ประการ คือ สติ สัตว์ ปฏิรูป และปัจจยาการ ซึ่งเป็นข้อที่หาได้ยาก และยากที่จะอธิบาย เรื่องการทำอรรถสงวรณาในปฏิจจสมุปบาทถูกนำเสนอ พร้อมกับการเน้นความสำค
ความสงสัย ๑๖ ประการ
26
ความสงสัย ๑๖ ประการ
ประโยค - วิสาขิมวารเปล กาด ค ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้ที่ 26 [ความสงสัย ๑๖ ประการ] ภิกษุนั้นเห็นความเป็นไปแห่งนามรูปโดยปัจเจ้อนอย่างนี้แล้ว ย่อม สังเกตเห็นได้เองว่า "นามรูปนี้เป็นไปอยู่ในกาลนี้ฉันใด แม้นใน
บทความนี้วิเคราะห์ความสงสัยในนามรูปที่เกิดขึ้นในอดีต อนาคต และปัจจุบัน โดยแบ่งเป็น ๑๖ ประการที่สะท้อนถึงการดำรงอยู่และความเป็นไปของตน ฟื้นฟูความเข้าใจในชีวิตและความตั้งใจในการค้นหาความจริง ให้ผู้พิจาร